Είναι ξημέρωμα της 17ης Νοέμβρη 2024. Πέρασε μισός αιώνας και κάτι … από την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 που αποτελεί την κορύφωση της αντιδικτατορικής πάλης λαού και νεολαίας και έχει σημαδέψει ανεξίτηλα την ιστορία του τόπου μας.. Ιστορική η επέτειος. Η σημασία της έγκειται στο ότι ήταν η τελευταία μεγάλη ιστορική πράξη του λαού μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την οποία έγραψε με το αίμα των παιδιών του ζητώντας «Ψωμί Παιδεία, Ελευθερία». Ήταν μια πράξη που έδωσε στην κοινωνία μας την μακροβιότερη περίοδο ειρήνης, ανάπτυξης και δημοκρατικής σταθερότητας.
Εκείνες τις μέρες, τις ώρες, τις στιγμές, ένας Λαός ολόκληρος κρεμόταν στο άκουσμα της τραγικής φωνής του Ελεύθερου Ραδιοφώνου. ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ – ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ… ΣΑΣ ΚΑΛΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΜΑΣ… ΜΗ ΜΑΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΤΕ… ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΦΑΡΜΑΚΑ… ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ ΖΗΤ… Μέχρι ο θόρυβος από τις ερπύστριες και η νύχτα σβήσουν τον ήχο της συχνότητας..
«Στον άγιο ήχο της φωνής: «Εδώ Πολυτεχνείο!…»
στο κάλεσμα της νιότης μας, που φέρνει προς το φως
άστραψε σ’ όλες τις ψυχές τ’ άφταστο μεγαλείο
της Λευτεριάς και ξέσπασε κάθε καημός κρυφός!
Τ’ ατράνταχτα τα στήθια σας, παιδιά, γινήκαν κάστρα,
και πάλεψαν σκληρά κι ορθά με τανκς και με πιστόλια
σαν η ψυχή σας έφερνε στον ουρανό και στ’ άστρα
το θρίαμβο της Λευτεριάς, μες σε βροχή από βόλια.
Στα παλικάρια που’ πεσαν στην άνιση την πάλη
δόξα τούς πρέπει και τιμή μες σε χιλιάδες χρόνια!
Μα και σε σας που ζήσατε, για να χαρείτε πάλι
ολάκαιρη την Λευτεριά, την πάμφωτη κι αιώνια!..». ( Φώτος Γιοφύλλης)
‘Εχει σημασία να πούμε ότι η ιστορική μνήμη αποκτά ιδιαίτερο νόημα, μόνο όταν συνδεθεί με τη ζωή και την πράξη, όταν βαπτιστεί στο σήμερα.
Η γενιά του Πολυτεχνείου, νεολαία και λαός, φώναζε τότε «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία που διαχρονικά αποδείχτηκε το δυνατότερο σύνθημα. Ένα σύνθημα που 51 χρόνια μετά είναι επίκαιρο. Ο ελληνικός λαός συνεχίζει να δοκιμάζεται από κρίσεις (υγειονομική –πανδημία covid-19,ενεργειακή, κλιματική-περιβαλλοντική, κοινωνική ) , τον εφιάλτη της ακρίβειας με τα βασικά είδη διατροφής να περιορίζονται σε καλάθια νοικοκυράς ,η παιδεία να διοχετεύεται στο εξωτερικό να βρει την τύχη της, το περιβάλλον να καταστρέφεται, η ελευθερία να κακοποιείται. Και η κοινωνία σε «άπνοια» να δοκιμάζει τα αποθέματα αντοχής της.
Και κείνη την περίοδο του Πολυτεχνείου υπήρχαν και πόλεμοι και συρράξεις και βία στις γύρω χώρες. Και σήμερα όμως τα πράγματα, είναι κρίσιμα. Πόλεμος, ξεριζωμός …κοντά μας, Ρωσία -Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή σε έναν παραδοσιακά χώρο πολέμων και εξεγέρσεων από την εποχή των Φοινίκων, γενοκτονία. Και όλα κάτω από τα επίσημα βλέμματα εξουσιών και κυβερνήσεων δημοκρατικών και ευαίσθητων κρατών.
Η 51η επέτειος του Πολυτεχνείου μας υπενθυμίζει:
ότι παραμένει σύμβολο του αγώνα για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, ένας φάρος που θυμίζει πως η ελευθερία και η ισότητα δεν είναι μόνιμες καταστάσεις, αλλά διαρκείς στόχοι και
πως κάθε γενιά οφείλει να αναλάβει την ευθύνη της απέναντι στην Ιστορία.
Οι φοιτητές και η γενιά του ’73 άφησαν μια βαριά κληρονομιά.
Κι εμείς οφείλουμε να είμαστε και σήμερα και κάθε μέρα σε παντοτινή εγρήγορση για οποιαδήποτε απειλητική κίνηση απέναντι στο δημοκρατικό μας πολίτευμα .Κάθε μέρα που ξημερώνει, από την νύχτα της εξέγερσης των φοιτητών του Πολυτεχνείου μέχρι και το τώρα, είναι μια νίκη, ένα ανεκτίμητο δώρο σε όλους εμάς. Είναι ευλογία, γιατί είναι μια μέρα ελεύθερη.
Οι φοιτητές του ’73 δείχνουν το δρόμο στους νέους του σήμερα. Είναι η σειρά της νέας γενιάς να διεκδικήσει το δικό της μέλλον, να σηκώσει ψηλά τις αξίες της ελευθερίας, της παιδείας ,για μια κοινωνία όπου η δικαιοσύνη, η ισότητα, η ειρήνη και η αξιοπρέπεια κυριαρχούν. Η ειρήνη είναι το ζητούμενο που μας ενώνει όλους, όπως και η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.
Σήμερα αποτίουμε φόρο τιμής στο Πολυτεχνείο, στην πολύτροπη συναισθηματική του αξία, στους γνωστούς και άγνωστους ήρωες του, κείνους που “οξειδώθηκαν μες τη νοτιά των ανθρώπων” «για να σηκωθούμε εμείς λίγο ψηλότερα». ΚΑΙ ΣΙΩΠΗΛΆ ΑΝΑΛΟΓΙΖΟΜΑΣΤΕ….
”.«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δε θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι
για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις,
τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές,
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες
– μα ούτε βήμα πίσω.
(…) Και πρόσεξε: μην ξεχαστείς ούτε στιγμή». Τάσος Λειβαδίτης
“Εκεί που άλλοι βλέπουνε μαρμάρινους σταυρούς πάνω στους τάφους των νεκρών του Νοέμβρη, ο ποιητής βλέπει ορόσημα. Ορόσημα-οδόσημα, για να δείχνουν τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν οι νεότερες γενιές:
Σταματήσαμε την πορεία, να θάψουμε ένα νεκρό.
Βάλαμε κι ένα σταυρό. Ύστερα κι άλλον.
Και πιο πέρα..Και παρακάτω.
Κι άλλο σταυρό. Έτσι, μας είπαν, θα βρούνε το δρόμο εκείνοι που έρχονται”.(“Ορόσημα”)
Όσα χρόνια και αν περάσουν, οι στίχοι, το τρέμουλο της φωνής στο «Εδώ Πολυτεχνείο», η λαϊκή συμπαράσταση, οι πρώτοι νεκροί…θα μένουν χαραγμένοι στο μυαλό στη μνήμη, στις συνειδήσεις και τις καρδιές…