Δημοσιεύονται τα βασικά σημεία της εισήγησης του Δημάρχου Βόρειας Κέρκυρας Γιώργου Μαχειμάρη στην κατεπείγουσα συνεδρίαση της ΠΕΔ ΙΝ που πραγματοποιήθηκε στις 18-5-2021 με θέμα: «Σχεδιασμός για την ολοκλήρωση των έργων διαχείρισης απορριμμάτων στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων», στην οποία ζητήθηκε και συμμετείχε η Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων κ.Ρόδη Κράτσα Τσαγκαροπούλου.
Ακολουθούν αποσπάσματα από την εισήγηση:
“ Αγαπητοί συνάδελφοι,
Με αίσθημα θα ξεκινήσω την εισήγηση μου στο σοβαρότατο θέμα, με τον επίλογο.
Η σημερινή συνεδρίαση είναι από τις σημαντικότερες. Ας δώσουμε την ευκαιρία με νηφαλιότητα και λογική να αλλάξει το νοσηρό κλίμα που περιρρέει στη διαχείριση απορριμμάτων των νησιών μας.
Ο διάλογος, η σύνθεση και η σύγκλιση διαφορετικών απόψεων είναι τα χαρακτηριστικά που κάνουν την τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού κορυφαίο θεσμό.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σήμερα καλείται να υπερβάλλει εαυτόν. Χάριν των πολιτών που υπηρετεί , της κοινωνίας, της υγείας, του πολιτισμού αλλά και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Τα αξιώματα μας τα εκχώρησε η κοινωνία για να υπηρετούμε με σοβαρούς πολιτικούς όρους τα συμφέροντα της.
Είναι απόλυτα σεβαστές οι απόψεις , η αγωνία και οι προβληματισμοί όλων.
Και σήμερα δε θέλω να σταθώ με βαρύγδουπες εκφράσεις.
Να θυμίσω όμως τι πέτυχε διαχρονικά ενωμένη η τοπική αυτοδιοίκηση – ΤΕΔΚ- με σκληρούς αγώνες. Σύσταση της αιρετής Περιφέρειας το 2010 για να ξεφύγουμε από τους διορισμένους Περιφερειάρχες. Κάποιοι θα θυμούνται τις πολύωρες συνεδριάσεις στο Χίλτον για τις ισοκατανομές των πιστώσεων για τους Δήμους μας από τα πακέτα ΝΤΕΛΟΡ-ΠΑΧΤΑ κ.λ.π. τους αγώνες για τη σύνδεση των νησιών μας, τη σύσταση της ΕΠΤΑΝΕΤ , για το σύστημα υγείας ΠΕΣΥ κ.λ.π.
Αυτή την ενότητα επικαλούμαι που απέδωσε εξαιρετικούς καρπούς. ………….
ΓΕΝΙΚΑ:
- Έχουν περάσει 21 χρόνια από τον πρώτο ολοκληρωμένο σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων, από τη σύσταση ΧΥΤΑ και Συνδέσμων σε Κέρκυρα ,Κεφαλονιά και Ζάκυνθο.
- Έχουν περάσει ήδη 15 χρόνια από τον πρώτο ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων) του 2006.
- ‘Έχουν περάσει 5 χρόνια από την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ (Δεκέμβριος 2016).
Οι πρωτοβουλίες και δράσεις στη διαχείριση απορριμμάτων εκπορεύονται από το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (2015), αλλά και το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων Ιονίων Νήσων (2016), το οποίο συντάχθηκε και εγκρίθηκε από τους αρμόδιους φορείς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης.
Είναι κοινά αποδεκτό πως η διαχείριση των απορριμμάτων είναι σοβαρό ζήτημα που προστίθεται στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία σ ένα βεβαρυμμένο περιβάλλον λογω των υγειονομικών συνθηκών, με τη γενική κατεύθυνση αντιμετώπισης να δίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ελληνικές Κυβερνήσεις .
Είναι ένα θέμα που αφορά όλα τα ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ και είναι συνυφασμένο με τον πολιτισμό, με την πρόοδο και την υγεία των κατοίκων και σε καμιά περίπτωση δεν χωρούν κομματικά, παραταξιακά, τοπικιστικά κριτήρια .
Είναι κοινά παραδεκτό ότι όλα αυτά τα χρόνια η διαχείριση ήταν προβληματική.
Βέβαια, στο πέρασμα των χρόνων καταβλήθηκαν μεγάλες προσπάθειες για την αντιμετώπιση του έντονου περιβαλλοντικού προβλήματος που ‘χει προεκτάσεις και στο κοινωνικό αλλά και στο παραγωγικό επίπεδο και αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση της ορθής διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Σημαντικό βήμα- μετά από πρόστιμα και συστάσεις – το ότι έκλεισαν οριστικά και αποκαταστάθηκαν όλοι οι ΧΑΔΑ. Όπως επίσης και η λειτουργία του ΚΔΑΥ για τους μπλε κάδους ανακύκλωσης.
Στην Κέρκυρα βάσει του πρωτοποριακού σχεδιασμού προβλεπόταν ΤΡΕΙΣ ΧΥΤΑ κατανεμημένοι σε Βορρά -Νότο και Κεντρική Κέρκυρα.
Αντίστοιχες πρωτοποριακές υποδομές προβλεπόταν και στα άλλα νησιά μας, Ζάκυνθο, Κεφαλλονιά, Λευκάδα. Τότε που στην άλλη Ελλάδα όλα ήταν σε νηπιακή κατάσταση τα νησιά μας πρωτοπορούσαν σε έργα. Ακόμα και στην ανακύκλωση. Αλλά δυστυχώς καμία συνέχεια.
Μετά από πολλές περιπέτειες, σήμερα στην Κέρκυρα υφίσταται o ΧΥΤΑ στην περιοχή Ακροκέφαλος Τεμπλονίου, που λειτουργεί από το 2002 και εξυπηρετεί το σύνολο του νησιού.
Ελλείψει άλλης υποδομής εναπόθεσης απορριμμάτων, ο χώρος συνεχίζει να υποδέχεται απορρίμματα, μεταφορτώνονται και μεταφέρονται σε αδειοδοτημένη ΜΕΑ, στην ηπειρωτική Ελλάδα και δη εκείνης της Κοζάνης.
Στη Λευκάδα βαίνει προς υλοποίηση η οριστική λύση, όπως αξίζει στην ιστορία, στον πολιτισμό και το τουριστικό προφίλ του νησιού, ενώ τα δέματα μεταφέρονται στο ΧΥΤΑ Παλαίρου Αιτωλοακαρνανίας .
Το 2015 η Κεφαλλονιά ευρέθηκε πρωτοπόρα στη κατασκευή του εργοστασίου.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ-ΚΑΠΟΙΑ ΣΗΜΕΙΑ:
Στα χρόνια που πέρασαν η διαχείριση των απορριμμάτων στο Νησί μας θα ‘λεγε ο σοφός λαός πέρασε «από σαράντα κύματα».
- Ολοκληρωμένος σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων. Αγορά οικοπέδων σε Τεμπλόνι, Παλιάμπελα και διερεύνηση για οικόπεδο στη Λευκίμμη, 3 ΧΥΤΑ , ΚΔΑΥ και προγραμματισμός για το εργοστάσιο ολοκληρωμένης διαχείρισης.
Σημαντικός σταθμός το 2013 (13-3) με τη δημαρχιακή αρχή του Γιάννη Τρεπεκλή να δρομολογεί τη λύση του εργοστασίου ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ – Η διαδικασία είχε φθάσει στο επίπεδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, (το εργοστάσιο της Κέρκυρας είχε ενταχθεί στη Γ.Γ. ΣΔΙΤ την ίδια ημέρα με το εργοστάσιο των Ιωαννίνων το οποίο λειτουργεί).
Ακολούθησε η ματαίωση του έργου από το τη διάδοχη δημοτική αρχή . Το 2018 και 2019 η Κέρκυρα και η Ζάκυνθος δύο από τους κορυφαίους προορισμούς μετατράπηκαν σε απέραντες χωματερές με τεράστιες συνέπειες στην οικονομία, στην οικολογική επιβάρυνση και στην καθημερινότητα των πολιτών.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε η απόφαση της 30/1/2018 του Δημοτικού Συμβουλίου Κέρκυρας , η οποία κατάργησε στην ουσία του τον ισχύοντα σχεδιασμό και οδήγησε ουσιαστικά την Κέρκυρα σε αδιέξοδο.
Τα σημεία της μεταξύ άλλων εστιάζονται στα: Να κλείσει ο ΧΥΤΑ στο Τεμπλόνι και να μην λειτουργήσει η εγκατάσταση της Λευκίμμης. Να ζητηθεί από την κυβέρνηση η μεταφορά των απορριμμάτων σε αποδέκτη εκτός νησιού με κρατική δαπάνη.
Ο ΓΟΛΓΟΘΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ.
Το Μήλον της έριδος αυτή τη φορά να ξεκινά από το άρθρο 93 του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, όπου επί της ουσίας μεταφέρει τις αρμοδιότητες του ΦΟΔΣΑ κάθε Νομού στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό Φορέα Διαχ/σης Στερεών Αποβλήτων. Ένας φορέα που δεν έπεσε ουρανοκατέβατος. Είχε άλλη ονομασία. Περιφερειακός ΦΟΔΣΑ Ιονίων Νήσων. Είχε προβλεφθεί , είχε συσταθεί αλλά δεν λειτούργησε-παρέμεινε ανενεργός- παρόλες τις συστάσεις του Συντονιστή της αποκεντρωμένης διοίκησης- για διάφορους λόγους από την προηγούμενη δημοτική και περιφερειακή αρχή.
Επανήλθε όμως. Είναι αλήθεια ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση αιφνιδιάστηκε, απλά γιατί ποτέ εκείνος δεν ενεργοποιήθηκε. Έτσι καμία διαβούλευση δεν έγινε με τους Φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι είναι οι κατεξοχήν υπεύθυνοι για την διαχείριση των απορριμμάτων. Το συγκεκριμένο άρθρο αποτέλεσε ακόμα μια ευθεία βολή στο θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης, –
Αποτέλεσμα: Βρεθήκαμε μπροστά σε μια ανατροπή όλου του σχεδιασμού στη διαχείριση απορριμμάτων στα Ιόνια νησιά, που το καθένα έχει τη δική του ιδιαιτερότητα και προγραμματισμό έργων σε εξέλιξη στη διαχείριση των απορριμμάτων .
Με τις εικόνες του καλοκαιριού του 2018 και 2019 να κάνουν ξανά το κύκλο τους στη σκέψη μας. Με τους εργαζόμενους σε κατάσταση ομηρίας . Με τις Δημοτικές αρχές και την κοινωνία των Ιονίων σε έντονη ανησυχία.
Το συγκεκριμένο άρθρο είναι αλήθεια αποτέλεσε ακόμα μια ευθεία βολή στο θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης, αναχρονιστική. Οπισθοδρομική που θυμίζει άλλες λογικές και εποχές που οδηγούν τη χώρα μας πολλά χρόνια πίσω.
Διαφωνήσαμε, Διαμαρτυρηθήκαμε έντονα και καλέσαμε την κυβέρνηση να εξαιρέσει-όπως το Βόρειο Αιγαίο και την Κρήτη – τα Ιόνια νησιά, που το καθένα έχει τη δική του ιδιαιτερότητα και προγραμματισμό έργων σε εξέλιξη στη διαχείριση των απορριμμάτων ,από το επίμαχο άρθρο.
Προσπαθήσαμε να πούμε πως με την πολιτική αυτή διακυβεύονται οι όροι της νησιωτικότητας, του τουρισμού με τη δημιουργία ενός λειτουργικού χάους που θα προκληθεί από την αλλαγή και θα πλήξει ακόμα πιο πολύ την εικόνα των νησιών μας.
Η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ιονίων Νήσων 27-4-2020 , εξέδωσε ομόφωνα ψήφισμα για την εξαίρεση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων από το άρθρο 93 του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με θέμα: «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».
Και τάχτηκε υπέρ του να προχωρήσουν απρόσκοπτα οι δρομολογημένες διαδικασίες για την υλοποίηση των έργων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων των Δήμων των Ιονίων Νήσων για τα οποία έχουν εγκριθεί χρηματοδοτήσεις. Συμφωνήσαμε πλήρως με το ψήφισμα του Δήμου Αργοστολίου, και το οποίο αφορά στη λειτουργία της ΕΔΑΚΙ ΑΕ στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη, ενός επιτυχημένου Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων.
Όμως , ο Νόμος ψηφίστηκε, παρά τις αντιδράσεις μας. Ίσως η αντίδραση μας να μην είχε το ανάλογο μέγεθος. Πάρα ταύτα ,( τον τρόπο ορισμού κπλ ), συμμετείχαμε στη διοίκηση όλοι. Καταβάλαμε το μετοχικό κεφάλαιο.
Και οφείλουμε να τον σεβαστούμε. Για να προχωρήσουμε. Ας έχουμε κατά νου πως τον πολίτη δεν τον ενδιαφέρουν οι τυχόν διοικητικές εμπλοκές. Τον ενδιαφέρει το αποτέλεσμα. Κι έχει πλέον κουραστεί, απογοητευθεί .
Αυτή ήταν η αρχή. Και ξεκίνησε μια εκστρατεία άκαιρης αντιπαράθεσης σ ένα εμπόλεμο κλίμα. Με παραφωνίες και ολέθρια χρονοκαθυστέρηση και πισωγυρίσματα. Όλοι οι οδικοί χάρτες και προγραμματισμοί ανατρέπονται από λάθη , παραλείψεις, χειρισμούς.
Όλα αυτά συνιστούν ένα ακόμα εμπόδιο που καταλήγει στην καθυστέρηση της ανάδειξης των αναδόχων εργολάβων για τα εργοστάσια διαχείρισης απορριμμάτων της Κεφαλονιάς και της Κέρκυρας.
Στη Ζάκυνθο και τη Λευκάδα πρόλαβαν και είχαν ολοκληρώσει αυτές τις διαδικασίες πριν καταργηθούν οι ΦΟΣΔΑ της Α/θμιας αυτοδιοίκησης.
Παράλληλα δημιουργείται μια αναστάτωση με τις προσφυγές, η οποία εξελισσόμενη χρεώνεται σημαντική χρονοκαθυστέρηση στην εξέλιξη των έργων που δεν είναι απλά έργα, αλλά τα έργα που τα νησιά περιμένουν χρόνια, σημαντικά και ζωτικής σημασίας.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σε καμία περίπτωση δε θέλω να σταθώ στο παρελθόν, σ όσα έγιναν παλιότερα ή και πρόσφατα. Δε θέλουμε να συγκρουστούμε. Αλλά με θλίβει το γεγονός ότι δεν υπάρχει συνέχεια στα μεγάλα και σημαντικά ζητήματα παρόλο που «το νερό είχε μπει στ’ αυλάκι.
Αξίζει να θυμηθούμε κάποια δείγματα του παρελθόντος με τραγικά-ιστορικά λάθη με ολέθρια αποτελέσματα:
- ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ Λευκίμμης: Τι να θυμίσουμε: Δημιουργία της μονάδας με ΜΑΤ. Συντήρηση με ΜΑΤ. Φύλαξη με ΜΑΤ ,φόρος αίματος. Μια κοινωνία πληγωμένη. Φόρος χρημάτων. Ένα εκατομμύριο περίπου τα ΜΑΤ, δημοσιονομική διόρθωση 4 εκ, μεταφορά δεμάτων στη Λευκίμμη υψηλό κόστος , απομάκρυνση δεμάτων από Λευκίμμη (900.000,00€). Σημειώνουμε δε πως η συνδρομή των ΜΑΤ ζητήθηκε από την τότε Περιφερειακή αρχή και αρκετές δημοτικές αρχές.
- Εφεύρημα δεματοποιητή με αμφίβολο αποτέλεσμα και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ κόστος.
Παράλληλα σε πολλά θέματα υπήρξε μεγάλη χρονοκαθυστέρηση.
- Θυμίζω την καθυστέρηση στη συγκρότηση του ΔΣ του ΣΥΔΙΔΑ Ν Κέρκυρας . Ενώ θα έπρεπε εξ αιτίας του σοβαρού ζητήματος της διαχείρισης απορριμμάτων να είναι το πρώτο μας μέλημα, καθυστέρησε ένα τρίμηνο περίπου , καθοριστικό στις εξελίξεις. Αλλά… περιμέναμε.. την «ευνοϊκή» προσθήκη στο νόμο που αλλοίωσε την πλειοψηφία. Και άλλα παρόμοια σ άλλα θέματα.
- Η επιχορήγηση για τη μεταφορά απορριμμάτων αποδείχθηκε πομφόλιγα.
Δε στέκομαι όμως σ΄ αυτά σήμερα.
Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο. Η ζωή δε σταματά και όλα με συναίνεση μπορούν να ξεπεραστούν. Η διοίκηση του Περιφερειακού ΦΟΔΣΑ μπορεί να εκπροσωπηθεί από όλους τους Νομούς και από τα νησιά. Το 7 μέλη μπορεί εύκολα να γίνει εννέα. Αφού αυτό είναι το ζητούμενο.
Είναι γεγονός πως έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Ήμασταν πρώτοι και μείναμε τελευταίοι , ούτε καν ουραγοί. Κάποιοι φταίνε. Διαχρονικά. Επικράτησε σε πολλές περιπτώσει ο λαϊκισμός, η έλλειψη γνώσης, η αμφισβήτηση και η υποβάθμιση της επιστημονικής άποψης. Δε θα το αναλύσουμε τώρα αυτό. Σήμερα, πρέπει σήμερα να βγει «λευκός καπνός». Αυτό περιμένουν οι πολίτες. Κάνω έκκληση σε όλους. Να χαμηλώσουν οι τόνοι και επιμείνουμε στη συναίνεση.
Να ξεκινήσει διάλογος .Κανείς δεν περισσεύει. Και δεν είναι δυνατόν να εναποθέσουμε το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στη δικαιοσύνη. Να ξεμπλοκάρουν τα θέματα. Όλοι οι εμπλεκόμενοι, δήμοι, περιφέρεια, ΠΕΔ ΙΝ, χωρίς κόντρες να στηρίξουμε τα έργα για τα νησιά μας, με το λιγότερο κόστος.
Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ο διάλογος θα προσδώσει στο να πρυτανεύσει η λογική για την αποφυγή δυσάρεστων περιπετειών στα έργα ζωτικής σημασίας για την περιφέρεια μας αλλά και για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών που τόσο έχουν ταλαιπωρηθεί από την αβεβαιότητα της κατάστασης. Μιας κατάστασης που έχει αρνητικό αντίκτυπο σε επίπεδο υγείας, οικονομίας και περιβάλλοντος.
Κλείνοντας, θα επαναλάβω ότι παρουσιάζεται με το νέο ΕΣΔΑ και το νέο νόμο για την ανακύκλωση μια μοναδική ευκαιρία για ν αλλάξει η κατάσταση στη διαχείριση των αποβλήτων και να μεταβούμε με ασφάλεια στην κυκλική οικονομία, η οποία πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινότητας όλων σε κάθε γειτονιά, σε κάθε Δήμο, σε κάθε νησί, στην Περιφέρεια μας.
Απαιτούνται φιλόδοξες πολιτικές που θα φέρουν μεγάλο αποτέλεσμα, θα συντελέσουν στην αλλαγή νοοτροπιών και παγιωμένων αντιλήψεων.
Μπροστά μας πεδίο «δόξης λαμπρόν»:
11 ολοκληρωμένοι Δημοτικοί σχεδιασμοί ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων που θα εκπονηθούν –βάσει της τελευταίας νομοθεσίας-και του ΠΕΣΔΑ μπορούν να δώσουν νέα ώθηση και να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο. Συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και δη το τμήμα Περιβάλλοντος.
Προτείνουμε:
- Να ξεκινήσει άμεσα ο διάλογος σε επίπεδο Περιφέρειας-Νομών-Δήμων- ΠΕΔ ΙΝ και Πολιτείας.
- Να εξευρεθεί τρόπος να επιλυθούν τα διοικητικά θέματα.
- Να εκπροσωπηθούν όλοι οι Δήμοι –νησιά στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό Φορέα Διαχ/σης Στερεών Αποβλήτων
- Να αποσυρθούν οι ενστάσεις .
- Άμεσα να δημοπρατηθούν τα έργα
- Άμεση απομάκρυνση και αποκομιδή απορριμμάτων από όλα τα νησιά που έχουν πρόβλημα.
- Μετά δε από τον υψηλού επιπέδου διάλογο, στην ανωτέρω πρόταση προστίθενται:
- Εντατικοποίηση δράσεων ανακύκλωσης για ν αλλάξει η κατάσταση στη διαχείριση των αποβλήτων και να μεταβούμε με ασφάλεια στην κυκλική οικονομία, η οποία πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινότητας όλων σε κάθε γειτονιά, σε κάθε Δήμο, σε κάθε νησί, στην Περιφέρεια μας και
- Εξεύρεση λύσεων στα θέματα που τέθηκαν και αφορούν στη Λευκάδα (οικόπεδο) και στην Κεφαλλονιά ( ΕΔΑΚΙ ΑΕ)